اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
-
ابر ، سحاب ، مُزن ، معصرات
4554 سرفصلهای قرآنی
واژهی «سحاب» در زبان فارسی به معنای «ابر» است. در قرآن کریم بارها از ابرها به عنوان یکی از نشانههای پروردگار هستی و نیز یکی نعمتهای ب
-
أذن ، سمع ، گوش ، شنوایی
18870 سرفصلهای قرآنی
«اذن» و «سمع» که در زبان فارسی همان گوش و قوهی شنوایی است، یکی از نعمتهای الهی است که خداوند آنرا به انسان ارزانی داشت تا انسان بتواند
-
باران ، غیث ، مطر
8549 سرفصلهای قرآنی
در قرآن كریم بارها از بارش باران به عنوان یکی از عجائب خلقت و یکی از نعمتهای الهی یاد شده است. قرآن کریم از باران با عباراتی مختلفی یاد م
-
برکت ، مبارک ، تبریک
7326 سرفصلهای قرآنی
لغتشناسان و مفسّران قرآن کریم در مجموع با تعابیر مختلف، برکت را به معنای خیر، خوبی و فایدهای ثابت و پایدار معنا کردهاند؛ مانند اینکه م
-
تمسخر ، استهزاء
8404 سرفصلهای قرآنی
بیشتر واژهشناسان و مفسران قرآن، استهزا را هممعنای تمسخر و سخریه میدانند. معنای این واژه آن است که کسی را تحقیر کنند و شأن و منزلت او را پایین آورند. و یا یک سخن،
-
تهجد ، نماز شب
4850 سرفصلهای قرآنی
واژهی «تهجّد» از ريشهی «هـ، ج، د» از لغات اضداد است كه در هر دو معناى متضاد «خوابیدن در شب» و «شب بيدار بودن» مورد استفاده قرار گرفته اس
-
جنگ أحد
- جنگ بدر
5125 سرفصلهای قرآنی«بدر» روستای کوچکی میان مکه و مدینه بود که چند غزوه از غزوات پیامبر اسلام(ص) را به نام آن روستا خواندهاند و مهمترین آنها جنگ بدر کبرا است. این جنگ در هفدهم ماه ر
- جنگ خندق ، جنگ احزاب
5466 سرفصلهای قرآنیجنگ خندق یا احزاب در سال پنجم هجری رخ داد. این نبرد را از آن جهت خندق مینامند زیرا به پیشنهاد سلمان فارسی، مسلمانان برای مقابله با دشمن د
- حج
6023 سرفصلهای قرآنی«حج» در لغت، قصد كردن چيزى را گويند. و در اصطلاح شرعی، حج عبادت مخصوصى است كه در زمان و مكان معين، و به شكل خاصى، در جوار بيت الله الحرام به منظور اطاعت و تقرّب به
- حکمت ، حکیم
14433 سرفصلهای قرآنی«حكمت» آنگونه که فلاسفه و برخی از مفسران گفتهاند؛ عبارت است از قضاياى حقهاى كه مطابق با واقع باشد؛ يعنى به نحوى مشتمل بر سعادت بشر باشد، مانند معارف الهی در باره مبدأ و معاد. و يا اگر مشتمل بر
- حوا
3516 سرفصلهای قرآنیحضرت حوا(س) نخستین زنی است که پس از آفرینش حضرت آدم(ع) خلق شد. شاید بتوان از ظا
- خسران ، خاسر ، خسارت
9992 سرفصلهای قرآنی«خسر» و «خسران» به معنای هلاکت و گمراهی است. معنای اصلی آن کمی و نقصان است، و اگر آنرا به معنای هلاکت گرفتهاند، از آن جهت بوده که نتیجه
- خیانت ، خائن
3780 سرفصلهای قرآنی«خیانت» در لغت به معنای مخالفت با حق و پیمان است که معمولا به صورت پنهانی انجام میشود و فرد خیانتکار، خائن نامیده میشود.
خیانت
- رجاء ، امید
5720 سرفصلهای قرآنیعلمای اخلاق، رجاء(امید) – که بارها در قرآن کریم از آن یاد شده است – را اینگونه تعریف میکنند:
احساس راحتی رزق ، روزی
13518 سرفصلهای قرآنیكلمهی «رزق» که معادل فارسی آن «روزی» است؛ یعنی هر چيزى كه موجودى ديگر را در بقاى حيات و زندگیاش كمک نمايد، و در صورتى كه آن رزق ضميمهی آن موجود و يا به هر صورتى ملحق به آن شود، حیاتش ادامه می
- رکوع
4503 اصطلاحات فقهی - اصولی«رکوع» یک واژهی قرآنی است که در آیات مختلف با تعابیر گوناگون آمده است. البته این رکوع در آیات قرآن کریم میتواند به معنای تمام زیتون
2580 سرفصلهای قرآنیاگرچه تمام میوهها نعمتی الهی است و خداوند با تعبیراتی؛ نظیر «فاکهة»، «فواکه» و ... از آنها یاد میکند، اما نام برخی محصولات کشاورزی از جمله برخی میوهها به صراحت در سجده ، سجود
- سیر و سفر ، مسافرت، جهانگردی
5293 سرفصلهای قرآنیسیر و سفر و جهانگردی، از موضوعات مورد سفارش قرآن کریم است که در تعالیم پیشوایان دین نیز مورد تأکید قرار گرفته است.یکی از راههای شناخت و
- شب قدر ، لیلة القدر
4901 سرفصلهای قرآنیبر اساس صریح قرآن کریم، شب قدر یکی از شبهای بینظیر در طول سال است؛ چرا که این شب، شب نزول قرآن بوده و قرآن کریم در نزول دفعی خود در این
- شمس ، خورشید ، آفتاب
7455 سرفصلهای قرآنیخورشید، مرکز منظومه شمسی است که چندین کره از جمله زمین بر گرد آن در حرکتند. یکی از عوامل شکلگیری زندگی و حیات در کره زمین و نیز روشنایی آن ناشی از نور خورشید است.
20119 سرفصلهای قرآنیصلاة در لغت به معنای درود است، اما در آموزههای دینی به عبادتی گفته میشود که ما آن را نماز میخوانیم. نماز در تمام ادیان الهی و به ویژه در دین اسلام جایگاه خاصی داش
- صلح ، صلاح، اصلاح، سازش، آشتی
9166 سرفصلهای قرآنی«صلح» در لغت به معنای مسالمت و سازش آمده است. برای این معنا البته در قرآن کریم بیشتر از واژهی «سِلْم» استفاده شده است. با دقت در آیات قرآن که به موضوع عنب ، انگور
3216 سرفصلهای قرآنیانگور(عنب) از میوههایی است که خداوند آن را به عنوان یکی از نعمتهای ارزشمند اعلام کرده و آن را از میوههای پاک بهشتى دانسته است و از این رو در قبر ، آرامگاه ، گورستان
7670 سرفصلهای قرآنیقبرستان جایی است که ادیان و جوامعی که به دفن انسانها بعد از مرگشان معتقدند، اموات خود را در آنجا به خاک میسپارند. در دین قمر ، ماه ، شق القمر
5745 سرفصلهای قرآنیماه جرمی آسمانی است که گرد زمین میچرخد و با استفاده از نور خورشید، شبهای زمین را تا حدودی روشن میسازد. در ضمن نشانهای برای شناخت روزهای ماه است و به همین دلیل، نا
- کمال
8472 سرفصلهای قرآنی«كمال» عبارت است از: «فعليت و هستى محض و نداشتن قوه و استعداد». به عبارتی كمال، داشتن هر چیزی است كه براى شىء، ممكن و لايق باشد. به سخن ديگر، كمال، نقطهی پايان و مرحلهی نهايى و عالى هر شىء و
- مدینه ، مدینة النبي (یثرب)
6209 سرفصلهای قرآنییثرب از شهرهای باستانی عربستان بود که بعد از ظهور اسلام و بعد از هجرت مرض ، بیماری
7279 سرفصلهای قرآنی«مرض» که در فرهنگ فارسی به معنای بیماری است، از واژههایی است که در قرآن و نخل ، نخیل ، خرما
4510 سرفصلهای قرآنینخل به درخت خرما گفته میشود و به زمین و باغی که در آن درخت خرما کاشته شده و محصولش خرما باشد، در فارسی نخلستان میگویند.
نام درخت خرما یا همان نخل بارها در قرآن
- نهر ، بحر ، رود ، دریا ، یمّ
14493 سرفصلهای قرآنیواژههای «بحر، بحار»، «یم» و «نهر، انهار» به معنای رودها و دریاها به مناسبتهای مختلف بارها در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است که در هر مورد اشاره به نعمت ویژه
- وعظ ، موعظه ، پند
5895 سرفصلهای قرآنی«وعظ» و «موعظه»؛ يعنى بیان کردن چيزهایى که دل شنونده را نرم کند؛ مانند: بیان ثواب و عقاب. این موعظه و اندرز دادن، نصيحتى است که شفا دهنده
- هابیل و قابیل
2648 سرفصلهای قرآنیهابیل و قابیل، دو برادر از فرزندان حضرت آدم(ع) بودند که داستان درگیری آنها و کشته شدن هابیل به دست قابیل در قرآن آمده است.
البته ا
- یأجوج و مأجوج
2508 سرفصلهای قرآنیيأجوج و مأجوج از گروههایی هستند كه در قرآن كريم از آنها ياد شده و گزارشهایی در مورد شکل و شمایل آنها در روایات و کتب تاریخی، تفسیری نیز
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
خوردن چه اعضایی از حیوانات حلال گوشت حرام است؟
169926 پرندگان 1391/09/11خوردن چند چیز از حیوانات حلال گوشت، جایز نیست: 1. خون؛ 3. آلت نری؛ 4. آلت مادگی «فَرْج»؛ 5. بچهدان؛ 6. غُدَد که آن را «دشول» مىگویند. 7. تخم، که آن را «دنبلان» مىگویند. 8. چیزى که در مغز کلّه است و به شکل نخود مىباشد. 9. مغز ...
-
آیا امام حسین(ع) مردهای را زنده کردند؟
3711 فضائل و مناقب 1399/09/13هر یک از امامان معصوم(ع) دارای کرامتهای خاصی بودند. در همین راستا کرامتی از امام حسین(ع) نقل شده است که بر اساس آن، حضرتشان مردهای را زنده کردند.یحیى بن امّ طویل میگوید: خدمت امام حسین(ع) بودیم که جوانى گریان خدمت آنحضرت رسید. امام به او ...
-
عده وطی به شبهه از چه زمانی شروع می شود؟
16736 عده 1391/10/28زنى که از روی اشتباه با کسى نزدیکى داشته باشد -مثل اینکه نداند ازدواج بدون اذن پدر جایز نیست و مرتکب این عمل شده و آمیزش کند- باید مدت سه ماه عدۀ طلاق نگه دارد و با کسی ازدواج نکند و از این جهت فرقى بین عقد دائم و موقت ...
-
زنی که عادت ماهانهاش 10 روز طول کشیده و بعد از گذشت 9 روز پاکی، دوباره پریود میشود، وظیفه شرعیش چیست؟
165129 حیض و نفاس 1397/09/12با توجه به اینکه فاصله بین دو دوره حیض، حداقل ده روز باید باشد و در فرض سؤال چنین چیزی محقق نشده است، خون دوم، استحاضه بوده و باید به وظایف مستحاضه عمل شود. ضمائم: پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:
-
شما شیعیان اگر راست می گویید که معاویه کارخانه جعل حدیث داشته است و حرف شما صحیح است، به من بگویید چند حدیث در کتب حدیثی اهل سنت وجود دارد که مشتمل بر مدح معاویه یا یزید باشد؟ اگر راست می گویید یک نمونه به من آدرس بدهید؟
22649 درایه الحدیث 1387/06/03در این نکته شکی نیست که در باره فضایل معاویه احادیثی جعل گردیده است. عده ای همچون ابن حجر برای فضایل معاویه کتابی با عنوان "تطهیر الجنان و اللسان" تألیف کرده و گروهی دیگر به جهت عدم نقل فضایل معاویه مورد اتهام قرار گرفته اند که به شیعه ...
-
چرا دل برخی انسانها در برابر حق و حقیقت تسلیم نمیشود؟
12458 حدیث 1395/12/09عوامل مختلف میتواند در این مسئله دخالت داشته باشد؛ مانند: 1. تکبر؛[1] که از صفات شیطان است. شیطان نیز تکبر ورزید و در برابر حق تسلیم نشد. 2. لجاجت یکی از عواملی که سبب میشود تا برخی از مردم، نسبت به «حق»، موضع تهاجمی ...
-
آثار و احکام لواط چیست؟
171812 همجنس گرایی 1387/07/18عمل شنیع لواط از بزرگترین گناهان است که خداوند در قرآن، خبر از عذاب و هلاکت قوم لوط را به علت ابتلا به این گناه، داده است.[1]در روایات معصومین(ع) نیز علاوه بر نهی شدید از عمل لواط،[2] به ...
-
منظور از حضور قلب در نماز چیست؟ آیا تفکر در امور دنیوی مرتبط به آخرت ، با حضور قلب منافات دارد؟
37301 گوناگون 1391/10/26مقصود از حضور قلب در نماز این است که قلب را خالى گرداند از غیر چیزى که بآن تکلم می نماید یعنى دلش و فکرش مشغول به نماز باشد و حواسش متوجه بکلمات باشد و هر گاه دید فکرش جاى دیگر سیر می کند توجه به نماز کند.[i] آنچه ...
-
حکم شیربها چیست؟
15710 مهریه 1392/07/15در برخی مناطق بین خانوادهها، مرسوم است که هنگام خواستگاری و ازدواج، شوهر، علاوه بر مهریهای که براى زن معین شده، موظف به پرداخت مالى براى والدین زن میشود، که آن را « شیر بها » میگویند.[1] گفتنی است وجود این امر در ...
-
قاتل امام حسین(ع) شمر است، یا سنان بن انس؟
64738 حوادث روز عاشورا 1392/10/28در این مورد نیز مانند بسیاری از موضوعات تاریخی اختلاف نظر وجود دارد. شیخ صدوق(ره) در این باره میگوید: «وَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ- عَلَیْهِمَا السَّلَامُ- قُتِلَ بِکَرْبَلَاءَ، وَ قَاتِلُهُ سِنَانُ بْنُ أَنَسٍ لَعَنَهُ اللَّه»؛[1] امام حسین(ع) در کربلا به دست سنان بن انس به ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
890305 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
785077 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
751766 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
673779 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
655621 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
646726 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
595594 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579282 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563075 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
557752 Practical 1389/02/22دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...
- جنگ بدر