اصطلاحات و مدخل ها
-
برهان إنی
1811 اصطلاحات فلسفی
«برهان إنّي» آن است كه در آن از وجود معلول به وجود علّت استدلال شود؛ يعنى حدّ اوسط آن موجب نسبت اكبر به اصغر در ذهن شود. مانند اينكه از علايم بيمارى به نوع بيمارى پى ببرند، يا از بالا رفتن ستون ج
-
برهان تضایف عشق
1578 اصطلاحات فلسفی
این برهان از راه وجود عشق در انسان وارد میشود که خلاصهاش این است:
هر چند حکیمان و عارفان، عشق را حقیقتی جاری در کلیهی موجودات د
-
برهان تقابل قطبین
1267 طبقهبندی نشده
منبع اصلی محتوای این برهان مطالبی است که اهل عرفان در کتابهای عرفانی بیان کردهاند. و تطبیق آن بر وجود برهان تمانع
- برهان شرّ
1873 اصطلاحات فلسفییکی از مسائلی که مادیگرایان و منکران خدا برای انکار وجود خالق هستی به آن استدلال میکنند وجود «شر» است. مهمترین نقدی که بر این استدلال وارد میشود آن است که معتقدان به چنین برهانی، شر را به صورت
- برهان صدیقین
2277 اصطلاحات فلسفیبراهین اثبات وجود خدا را میتوان از جهتی به دو دسته تقسیم نمود، یک دسته از براهین، مخلوقات را واسطۀ استدلال قرار میدهند و با کمک مخلوقات به خداوند میرسند، ولی در دسته دیگر از براهین، مخلوقات واسط
- برهان فرجه
1692 طبقهبندی نشده«برهان فرجه» برگرفته از روایتی است كه هشام بن حكم از امام صادق(ع) نقل کرده و <
- برهان لمّی
1963 اصطلاحات فلسفی«برهان لمّی» استدلال از وجود علت برای اثبات وجود معلول است که نتیجهای یقینی در پی دارد. برهان لمّ هم علّت وجود مطلوب را در عالم خارج بيان میكند و هم علّت تصديق به آنرا. بنابراين سير ذهن از علّ
- برهان محبت
1603 طبقهبندی نشدهبرهان محبت، برهانی است که حضرت ابراهیم(ع) از طریق آن به نفى ربوبيت غير خدا و اث
- برهان نظم
5124 طبقهبندی نشدهیکی از براهین اثبات وجود خداوند، «برهان نظم» است که با استفاده از نظم موجود در جهان آفرینش، در صدد اثبات وجود آفریننده و نظمدهنده میباشد.
- برهان وجوب و امکان
2059 طبقهبندی نشدهتوضیح برهان وجوب و امکان به طور خلاصه این است که: به یقین در جهان خارج موجودی هست. این موجود اگر واجب الوجود باشد، ادعای ما (که وجود خداون
- برهان وجودی آنسلم
1726 اصطلاحات فلسفییکی از براهین اثبات وجود خدا، «برهان وجودی آنسلم» است. این برهان در قرن یازدهم میلادی(قرن پنجم قمری)، از سوی «قدیس سنت آنسلم» مطرح شد، و به نام ارائه کنندهی آن شهرت یافت.
تقریر این برهان چ
- برهانهای خداناباوران
1142 اصطلاحات فلسفیوجود خداوند و آفرینندهای برای جهان هستی، مطلبی واضح و روشن بوده و با برهانهای گوناگونی به اثبات آن پرداخته شده است.
با این وجود، برخی منکران خداوند تلاش نم
- بریر بن خضیر همدانی
1258 شخصیتها- بشارت، تبشیر، مژده
16201 سرفصلهای قرآنیهمانگونه که گاه خداوند و فرستادگانش مردم را انذار کرده و آنان را از افتادن در دام شیطان برحذر میدارند، در طرف مقابل، بارها و بارها افرادی
- بشر بن حسن بن علی
1276 شخصیتها- بشیر بن عمر (عمرو) حضرمی
1798 شخصیتهایکی از
- بصیر (از صفات پروردگار)
9284 سرفصلهای قرآنیواژهی «بصیر» به معنای بسیار «بینا» یک واژهی قرآنی و یکی از اسمای حسنا و صفات ذاتی الهی است که در قرآن فراوان به کار رفته است. بصیر در مو
- بعث حقیقی
2153 اصطلاحات فقهی - اصولی«بعث» به معنای برانگیختن و تشویق میباشد..اگر آمر(دستور دهنده)، حقیقتاً خواستار آن باشد که دستور او به عنوان یک قانون به مرحله اجرا برسد، «بعث حقیقی» در دستور او وجود خواهد داشت و از این رو گفته می
- بقیع
2191 مکانها و مناطقبقیع معروفترین و کهنترین قبرستان مسلمانان است که در شهر مدینه در کشور عربستان قرار دارد و به «بقیع الغرقد» هم شهرت دارد. بقیع در شرق <
- بقیة الله
1725 سرفصلهای قرآنیدر لغت، «بقیه» به باقیماندهای گفته میشود که از چیزی باقی میماند.
در فرهنگ شیعی، به امام زمان(عج) «بقیة الله» میگویند و میتوان گفت که استفاده از این لقب برای حضرتشان برگرفته از آیه 86 س
- بکر بن حی تیملی
1616 شخصیتهابر اساس گزارش منابع تاریخی یکی از شهدای کربلا و یکی از افرادی که در رکاب امام حسین(
- بلال بن رباح ، بلال حبشی
2218 شخصیتهابلال پسر رباح و حمامه بود که از حبشه به حالت اسارت به شبه جزیره عربستان آورده شده بود. با توجه به سیاهچرده بودن و اصالت حبشی، به بلال حبشی معروف شد. او بردۀ مردى به نام «امية بن خلف» از سران قريش
- بنی اسرائیل
24272 سرفصلهای قرآنی«اسرائیل» نام دیگر حضرت یعقوب(ع) است؛ از اینرو به فرزندان و نوادگان ایشان «بنیاسرائیل» گفته میشود. علاوه بر آن در مواردی، عنوان «بنیاسرائیل» به «قوم یهود» گفته م
- بنی امیه ، امویان
3752 فرقهها، مذهبها، گروههابنیامیه در زمان جاهلیت از توانگران قریش بودند که شغل آنها تجارت و بازرگانی بود. عداوت و دشمنی بنیامیه با بنیهاشم به پیش از بنی عباس ، عباسیان
3283 فرقهها، مذهبها، گروههابنی عباس از نسل عباس بن عبد المطلب، عموی پیامبر اسلام(ص) بودند که از سال 123 تا
- بنیامین (ع)
5873 سرفصلهای قرآنیبنیامین کوچکترین پسر یعقوب نبی(ع) است که با یوسف پیامبر(ع) از یک مادر بودند.
تاریخ از بنیامین و زندگی او مطالب در خور توجهی را ثبت نکرده است. در قرآن کریم نیز به نام او تصریح نشده است، بلک
- به در میگویند که دیوار بشنود
2551 ضرب المثلهااین ضرب المثل در مواردی مورد استفاده قرار میگیرد که فردی به ظاهر مخاطب قرار میگیرد، ولی مخاطب واقعی فرد دیگری است. «إیاک أعني و اسمعي یا جاره» مشابه این ضرب المثل در زبان عربی میباشد. در آیات قر
- بیت المال
3151 اصطلاحات فقهی - اصولیدر متون دینی، عنوان «بيت المال» اصطلاحى عام است که شامل تمام درآمدهاى عمومى مسلمانان میشود كه اختیار آن در تصرّف حكومت اسلامى است. از رهگذر نگرشى فراگير به
- بیت معمور (البیت المعمور، خانه آباد)
2129 سرفصلهای قرآنی«بیت المعمور» به معنای خانهی آباد، اصطلاحی قرآنی است که در آیه 4 سورهی طور به آن اشاره شده است. اینکه منظور از آن چیست و چگونه خانهای است، مفسران میگویند:
بيت المعمور همان خانهی كعبه
- پاسخ حلّی
2002 طبقهبندی نشده«پاسخ حلی» آن است که جهات نقص استدلال، اشتباهات و مغالطههایی که ضمن استدلال طرف مقابل رخ داده را برای او بازگو کرده و بر این اساس، استدلال او را به چالش بکشیم. مانند آنکه در پاسخ به فردی که دلایل
- پاسخ نقضی
2634 طبقهبندی نشدهاگر در برابر استدلال طرف مقابل، به بررسی اشکالات و مغالطههای موجود در استدلال او پرداخته نشده و در مرحله اول تنها به او گفته شود که با چنین استدلالی، باید موضوع دیگری که خودت آن را قبول داری نیز ب
- پلورالیسم ، تکثرگرایی دینی
899 اصطلاحات کلامیاصل «تیغ اوکام»، اصلی منسوب به «ویلیام اوکام»، منطقدان و فیلسوف انگلیسی است. اوکام در قرن ۱۴ میلادی، اصلی را مطرح کرد که به نام «تیغ اوکام»، «اُستُرهٔ اوکام»، «اصل امساک»، یا «اصل اختصار تبیین» شن
- پیامبر اسلام(ص)، محمد(ص)
13583 پیامبرانپیامبر گرامی اسلام(ص) حضرت محمد(ص) در عام الفیل، (سال 570 میلادی) در مکه مکرمه، در شعب ابیطالب منطقهای در نزدیکی مسجدالحرام، دیده به جهان گشود. پدران ایشان به ترتیب عبارتاند از: عبدالله، عبدالمط
- پیری ، سالمندی ، کِبَر ، شیخوخه
3546 سرفصلهای قرآنیانسانها اعم از مرد و زن در پنجاه سال دوم عمر خود و بنابر برخی تعریفها بعد از گذراندن حدود 65 سال از زندگی خود به سن پیری میرسند. از این
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- برهان شرّ
پرسش های اتفاقی
-
آیا نباید آرزو داشت؛ به دلیل آنکه شیطان با آرزوها به دنبال فریب انسانها است؟!
11322 تفسیر 1396/05/30نخست باید گفت؛ اصل امید و آرزو نه تنها مذموم و نکوهیده نیست، بلکه نقش بسیار مهمی در زندگی و پیشرفت انسان در جنبههای مادی و معنوی بشر دارد. پیامبر اسلام(ص) میفرماید: «الْأَمَلُ رَحْمَةٌ لِأُمَّتِی، وَ لَوْ لَا الْأَمَلُ مَا أَرْضَعَتْ أُمٌّ وَلَداً وَ لَا غَرَسَ غَارِسٌ شَجَراً»؛
-
آیا بخار برخاسته از نجاست نجس است؟
23243 Laws and Jurisprudence 1389/03/19چون بخار بول (ادرا) غیر از بول است و بخار آب متنجس غیر از آب متنجس است و ماهیت آن تغییر کرده است، بخار بول و آب متنجس پاک است.[1][1] ...
-
از نگاه امام علی(ع) کاتب(نویسنده) باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟
10031 درایه الحدیث 1392/07/02کاتب و نویسنده به دو معنا میتواند مورد نظر باشد: 1. منشی؛ که کارهای نوشتاری مدیر خود را انجام میدهد که امروزه این کار با رایانه انجام میشود. امام علی(ع) در نامه[1] به مالک اشتر میفرماید: ... سپس در امور نویسندگان و منشیان به ...
-
چرا پدر در قتل عمدی فرزند قصاص نمی شود؟
70537 Laws and Jurisprudence 1388/04/31احکام خداوند بر اساس مصالح و مفاسد است؛ روایات متعددی از امامان معصوم (ع) به ما رسیده است که پدر به خاطر قتل فرزند قصاص نمی شود.گرچه علت اصلی این حکم در منابع حدیثی ما بیان نشده است و برای ما روشن نیست، اما می توان گفت برخی از ...
-
با توجه به اینکه خدای متعال میفرماید: فقط مرا بندگی کنید و عبد من باشید؛ چرا شیعیان اسمهای خودشان را عبدالحسین(بنده حسین) و عبدالعلی(بنده علی)، و... میگذارند؟!
27166 بیشتر بدانید 1386/08/12"عبد" در زبان عرب چند معنا دارد: اوّل کسی که پرستش، خضوع و طاعت میکند، دوم مملوک و غلام.جایگاه عظیم و شأن رفیع ائمهی اطهار(ع) باعث شد، تا ارادتمندانشان گاهی برای اظهار علاقه از نامهایی؛ مانند "عبدالحسین، عبدالعلی و ..." یا معادل فارسی آن "غلامحسین، غلامعلی ...
-
در مورد مرحوم سید هاشم حداد و شاگردان ایشان مطالبی بفرمایید.
24375 بزرگان 1387/09/05عارف إلاهی، مرحوم سید هاشم موسوی حداد اهل شهر مقدس کربلا بود که در سال 1318 هـ.ق، در همان شهر به دنیا آمد و در سن 86 سالگی در سال 1404 هـ.ق، در همان شهر به لقاء الله پیوست. او در شهر مقدس نجف با عارف ربانی سید ...
-
آیا پرداخت خمس، میتواند یکی از راههای برقراری پیوند با اهلبیت(ع) باشد؟
5143 تفسیر 1396/07/04لزوم برقراری پیوند با آنچه خدا بدان دستور داده از توصیههای قرآن کریم است: «الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ»؛[1] «و آنان که آنچه را خدا به پیوستنش فرمان داده میپیوندند و از پروردگارشان میترسند ...
-
روزه بدل بدنه چیست؟
8348 قربانی 1393/08/10بَدَنَه مفرد بُدن(بر وزن قُفل) به معنای شتر قربانی میباشد.[1] چنانکه خداوند متعال میفرماید: «وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ».[2] و مراد از «صوم بدل البدنه» آن است که اگر حاجی قبل از غروب آفتاب، عرفات را عمداً ترک ...
-
معنای اصطلاحات منطقی «سفسطه» و «مغالطه» چیست؟
174266 کلیات 1396/08/21الف. سفسطه دانشمندان علم منطق در تعریف «سفسطه» میگویند: سفسطه، قیاسی است که در آن از قضایای وهمی (وهمیات) استفاده شود؛ و غرض از آن به غلط انداختن طرف مقابل و یا اسکات او باشد. قضیه وهمیه در نظر آنان عبارت است از: قضیهای که در واقع کاذب ...
-
محقق حقائق امکانی بودن امام رضا(ع) در صلوات ابن عربی معنایش چیست؟
2627 امام رضا ع 1400/08/24جدا از بررسی صحت استناد این صلوات به محی الدین ابن عربی، باید گفت؛ اینکه در درودهای یاد شده، «محقّق حقائق امکانی بودن»،[1] یکی از فضایل و ویژگیهای امام رضا(ع) به شمار آمده، معنایش میتواند آن باشد که حضرتشان واسطهی فیض بین ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
891543 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
791721 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
755825 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
678963 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
658317 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
648231 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
599718 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579943 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563993 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
558537 Practical 1389/02/22دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...