اصطلاحات و مدخل ها
-
افق مبین
1406 سرفصل‌های قرآنی
«افق مبین» اصطلاحی قرآنی است که تنها یک‌بار در سوره تکویر آمده است.كلمه «افق مبين» (افق روشن) به معناى ناحيه‌ی ظاهر و آشکار است. از آن‌جا که جبرئیل امین(ع) هنگام ابلاغ وحی معمولاً به صورت انسانى خو
-
اقاله
1593 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اقاله» به معنای درخواست فسخ معامله از جانب یکی از طرفین و پذیرش آن توسط طرف مقابل می‌باشد. در روایات توصیه شده که در حدّ امکان، درخواست طرف مقابل برای فسخ معامله را بپذیریم، گرچه او هیچ راه قانونی
-
اکراه ، اجبار
3681 سرفصل‌های قرآنی
«اكراه»، به معناى آن است كه كسى را به اجبار وادار به كارى كنند. بر اساس صریح قرآن در پذیرش دین، اکراه و اجباری وجود ندارد:«لا اكراه فى الد
-
الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
1720 اصطلاحات فقهی - اصولی
این قاعده در گستره‌های فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای ساده‌اش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوت‌اند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
- الخیر فی ما وقع
2500 ضرب المثلهامعنا و مفهوم این ضرب المثل آن است که هر اتفاقی که برای انسان رخ داده و یا می‌دهد، خیر او در همان نهفته است و به عبارت دیگر «هرچه پیش آید،
- الضرورات تبیح المحظورات
1919 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید: «قاعده اضطرار».
- اللهوف علی قتلی الطفوف
2293 کتابهاکتاب «اللهوف علی قتلی الطفوف» یا (آه‌هاى سوزان بر کشتگان بیابان) اثری از سید بن طاووس معروف به «ابن طاووس»(664 ق) می‌باشد که از مقاتل معتبر و قابل استناد به شمار آمده و پیرامون شرح قیام امام حسین(ع
- الیا
2118 پیامبراناز برخی منابع روایی و تاریخی چنین برداشت می‌شود که «الیا» از پیامبران به حق بنی اسرائیل بود و «یسع» پیامبر که نامش در قرآن کریم ذکر شده، از شاگردان او بود. همچنین در گزارشی گفته شده است، الیای نبی
- ام سلمه
1831 شخصیتهاام سلمه، کنیه‌ی یکی از امهات المؤمنین و یکی از همسران گرامی پیامبر اسلام(ص) است
- ام کلثوم بنت علی
2071 شخصیت‌ها«ام‌كلثوم» دختر امام على بن أبی‌طالب(ع) و حضرت فاطمه(س) و نوه ام وهب
1583 شخصیت‌ها- امام ، امامت
8438 سرفصل‌های قرآنی"امام" در لغت به معنا قائد و پیشوا است و امامت به معنای پیشوایی و رهبری است. در قرآن کریم، اصطلاح «امام» برای پیشوایان دینی، کتاب آسمانی، دفتر اعمال، مسیر روشن و حتی برای سردمداران کفر مورد استفاده
- امام باقر(محمّد بن علی)
5204 چهارده معصومپنجمین امام شیعیان، محمّد بن علی بن الحسین(ع)، ملقب به باقر بوده و کنیه ایشان ابو جعفر می‌باشد. برخى تولد آن‌حضرت را در اول ماه رجب مصادف با روز جمعه می‌دانند و برخى ديگر، سوم صفر را روز میلاد حضرت
- امام جواد(محمد بن علی، محمد تقی)
3767 چهارده معصومامام جواد(ع) امام نهم شیعیان است. نام آن حضرت، محمد و كنيه ایشان؛ ابو جعفر ثانی و ابو علی است. لقب‌های ایشان عبارت است از: مختار، متوكّل، متّقى، زكىّ، تقى، مُنتَجَب، مرتضى، قانِع، جواد و عالِم.
- امام حسن مجتبی(حسن بن علی)
5467 چهارده معصومامام حسن مجتبی(ع) اولین نوه پیامبر اسلام(ص) و اولین فرزند مشترک امام علی بن ابی‌طالب(ع) و حضرت زهرا(س)
- امام حسین(حسین بن علی، سید الشهداء)
7413 چهارده معصومامام حسین(ع)، دومین نوه پیامبر اسلام(ص)، فرزند دوم امام علی بن ابی‌طالب(ع) و حضرت زهرا(س) و امام سوم
- امام رضا(علی بن موسی)
6275 چهارده معصومامام علی بن موسی الرضا(ع) هشتمین امام شیعیان از سلاله‌ی پاک رسول خدا(ص) و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام(ص) است. بنابر نظر مشهور مورّخان، آن‌حضرت در یازدهم ذی القعد
- امام سجاد(علی بن الحسین، زین العابدین)
6702 چهارده معصومامام علی بن الحسین(ع) معروف به سجاد و زین العابدین، چهارمین امام شیعیان است. آن‌حضرت در سال 38 قمری در شهر مدینه، و در زمانی به دنیا آمد كه جد بزرگوارش امام علی بن ابی‌ط
- امام صادق(جعفر بن محمد)
7490 چهارده معصومامام جعفر صادق(ع) ششمین امام شیعیان است که در سال 80 یا 83 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارشان امام محمد باقر(ع)، و مادر حضرتشان، ام فروه دختر قاسم
- امام عسکری(حسن بن علی، حسن عسکری)
5263 چهارده معصومامام حسن عسكرى(ع)، که به «ابو محمد» نیز شناخته می‌شود، یازدهمین امام شیعیان است که در روز جمعه هشتم ربيع الثانی 232 هجری در شهر مدینه به دنیا آمد. پدرش امام دهم حضرت اما
- امام علی(علی بن ابی طالب)
8908 چهارده معصومامام علی(ع) پسرعمو، وصی و جانشین پیامبر اسلام(ص) و اولین امام شیعیان است. بر اساس روایات مشهور از منابع معتبر، امام علی(ع) در روز جمعه، سيزدهم ماه رجب، سال سى‌ام عام
- امام کاظم(موسی بن جعفر)
4353 چهارده معصومامام موسای کاظم(ع)، هفتمین امام شیعیان و فرزند امام صادق(ع) است. مادر حضرتشان حمیدهٔ بربریه نام دارد. همچنین به او حمیدهٔ مصفّاه هم گفته شده است.
امام کاظم(
- امام مهدی(محمد بن حسن)
5485 چهارده معصومامام مهدی(عج) امام دوازدهم شیعیان، در سال 255 قمری در سامراء متولد شده و تا برقراری عدالت کامل در جهان زنده بوده اما در پس پرده غیبت می‌باشد. حضرتشان فرزند اما
- امام هادی(علی بن محمد، نقی)
3235 چهارده معصومامام هادی(ع) پيشواى دهم شيعيان، بنابر نظر مشهور در نیمۀ ذيحجه سال 212 هجری در شهر مدينه به‌دنيا آمد. پدر بزرگوارش پيشواى نهم، امام جواد(ع) و مادرش بانوى گرامى «سُمان
- امانت ، امین
4834 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزه‌ها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری می‌کند «امین» و «امانت‌دار» گفته می‌شود. در منابع امتثال
2139 اصطلاحات فقهی - اصولیمعنای لغوی «امتثال» پیروی است و در فقه و اصول به «موافقت عملى با شارع که با قصد قربت انجام شده» امتثال می‌گویند. در دانش اصول فقه، چهار نوع از «امتثال» مورد بررسی قرار گرفته است: «امتثال علمى تفصی
- امتحان ، ابتلاء ، بلا، دشواری‌ها
13835 سرفصل‌های قرآنیامتحان به معنای آزمایش افرادی توسط دیگران است.
يكى از سنت‌هاى خدا در مورد بشر اين است كه او را همواره مورد آزمايش قرار می‌دهد. اين حقيقت در آيات و روایات فراوانی مورد تأکید قرار گرفته است و
- امر ارشادی ، نهی ارشادی
3320 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی ارشادى به توصیه‌هایی از جانب شارع گفته مى‌شود که جنبه تشریع و قانون‌گذاری نداشته، بلکه تنها نوعی آگاهی دادن به مکلّف می‌باشد. به عنوان نمونه اگر توصیه‌ای وجود داشته باشد که «هنگام فلا
- امر مولوی ، نهی مولوی
2609 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی مولوی، به آن دسته از فرمانهای الاهی گفته می‌شود که به عنوان یک دستور شرعی صادرشده باشد و در آن «بعث حقیقی» وجود داشته باشد؛ مانند امر به نماز و روزه و نهی از نوشیدن شراب که عمل به آنه
- امّی، أمیین
2161 سرفصل‌های قرآنیواژه «امی» اصطلاح قرآنی است که به عنوان یک ویژگی برای پیامبر اسلام(ص) ذکر شده، و اصطلاح «امیین» نیز صفتی برای مردم جزیرة العرب می‌باشد.
امی به کسی گفته می‌شود که خواندن و نوشتن را نیاموخته
- امیه بن عبد شمس
1526 شخصیتهاامیه كه تيره‌ی مشهور بنی‌اميه (امویان) به او منسوب است، یکی از چند پسر عبدشمس بن عبدمناف بود؛ از این رو دودمان‌های بنی‌امیه و بنی‌هاشم در عبدمناف به یکدیگر پیوند می
- انجیل
6357 سرفصل‌های قرآنیاز برجسته‌ترین کتابهای آسمانی، کتاب «انجیل» است که از طرف پروردگار بر حضرت عیسی(ع) نازل شد و اگر چه به عنوان «معجزه الهی» از سوی این پیامبر بزرگ مطرح نشده، اما کتاب هدایتی است که هم کتاب آسمانی قب
- انذار ، ترساندن
15734 سرفصل‌های قرآنیخداوند همانگونه که افراد باایمان را به بهشت و رضوان الهی بشارت می‌دهد، به واسطه فرستادگان خود و نیز با استفاده از برخی رخدادها مردم را از ع
- انس بن حارث
2061 شخصیتهاانس بن حارث از تیره «بنى کاهل» از قبله «بنى اسد» بود که از اصحاب پیامبر(ص) به شمار آمده و به همراه حضرتشان در جنگهای بدر و حنین شرکت داشت. گزارش شده که او روایتی از پیامبر اسلام(ص) در مورد امام حس
- انسان ، ناس ، بشر ، بنی آدم
پرسش های اتفاقی
-
اشعاری که حضرت زهرا(س) بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) زمزمه می‌کردند چه بود؟ و آیا خودشان آنها را سروده بودند؟!
6246 حدیث 1397/09/20قَدْ کَانَ بَعْدَکَ أَنْبَاءٌ وَ هَنْبَثَةٌ لَوْ کُنْتَ شَاهِدَهَا لَمْ یَکْثُرِ الْخَطْبُ إِنَّا فَقَدْنَاکَ فَقْدَ الْأَرْضِ وَابِلَهَا وَ اخْتَلَّ قَوْمُکَ فَاشْهَدْهُمْ وَ لَا تَغِب بر اساس نقل بسیاری از منابع تاریخی و روایی، این اشعار را حضرت فاطمه زهرا(س) بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) به صورت سوزناک ...
-
اعمال منافى عفت چه حکمی دارد و آیا اگر این اعمال به حد زنا نرسد باز گناهی دارد؟
33720 تفسیر 1387/04/22ارتکاب عمل زنا از نظر قرآن گناه بزرگى است که خداوند در بارۀ آن میفرماید:" نزدیک زنا نشوید چرا که عمل بسیار زشتى است و راه و روش بدى است."[1] در این بیان کوتاه به سه نکته اشاره شده است: الف- ...
-
آیا ازدواج موقّت قبل از زمان رسول خدا(ص) هم وجود داشت؟
10107 ازدواج موقت 1393/03/01برخی از نویسندگان اهل سنت در بحث از متعه (ازدواج موقّت)، آن‌را از سنت‌های جاهلی قبل از ظهور اسلام می‌دانند.[1] در حالی که حقیقت غیر از این است و سید محسن امین(ره) در کتاب «نقض الوشیعة» به نقد و بررسی سخنان آنها پرداخته است.
-
با توجه به اینکه قرآن به حضرت رسول اکرم(ص) نازل شد، چرا باید لفظ «قل» را که در بعضی از سوره‌ها آمده، در نماز گفت؟
14630 علوم قرآنی 1393/02/091. همان‌طور که می‌دانیم قرآن وحى آسمانى است؛ و پیامبر اکرم(ص) بدون کم و بیش حتّى یک کلمه و یک حرف باید آن وحى را بازگو کند. بنابر این، قرآن عین آنچه را که به رسول خدا(ص) خطاب شده است بیان می‌کند. گاه آیه‌ای وجود دارد که مفهومی ...
-
آیا بعد از نماز، کشیدن دستها به مهر سپس به صورت، مستحب است؟
18244 بیشتر بدانیم 1392/03/28مستحب است انسان بعد از نماز، مشغول تعقیب، یعنى خواندن ذکر و دعا و قرآن شود.[1] یکی از تعقیباتی که در روایات به آن سفارش شده، کشیدن دستها به موضع سجده (چیزی که سجده بر آن صحیح است) و بعد کشیدن به صورت است، ...
-
آیا فرشتگانی که در جنگ بدر حضور داشتند، به کمک امام زمان(عج) می‌آیند؟
6128 امام مهدی عج 1397/07/22در برخی از روایات آمده است، فرشتگانی که در جنگ بدر حضور داشتند،[1] به کمک امام زمان(ع) نیز خواهند آمد: امام باقر(ع) با دست به سمت کوفه اشاره کرد و به ابو حمزه ثمالى فرمود: «اى ثابت! گویی که من هم اکنون امام قیام‌کننده ...
-
در مباحث منطقی؛ چرا جنس را یک ماهیت مبهمه می‌دانند؛ اما نوع را این‌گونه ارزیابی نمی‌کنند؟
2834 معقول ثانی 1401/01/21بی‌گمان جنس مانند دیگر کلیات منطقی در زمره‌ی معقولات ثانی به شمار می‌آید. در این مسئله نیز تردید وجود ندارد که بین این ماهیت و سایر ماهیات یک تفاوت آشکار وجود دارد. تفاوت بین ماهیت جنس با دیگر ماهیات در این است که جنس همواره یک ماهیت ...
-
آیا پدر می تواند از اموال فرزند محجور و دیوانه اش جهت تامین نیازهای روزمره او استفاده نماید؟
8834 Laws and Jurisprudence 1391/04/07در فرض سؤال، اشکالی ندارد و بطور کلی باید رعایت مصالح فرزند صورت گیرد. ضمن اینکه بعضی از مراجع[1] نسبت به تصرف در اموال محجور، اجازه از مجتهد جامع الشرایط را شرط می دانند. ضمائم:
-
ویژگی‌های خانه حضرت فاطمه زهرا(س) چه بود؟
21979 ویژگی ها و مناقب 1393/04/31از جمله ویژگی‌های معنوی و مادی منزل حضرت فاطمه(س) می‌توان به این امور اشاره کرد: اهدایى از سوی پیامبر خدا(ص)، محل نماز و عبادت پیامبر، محل رفت و آمد فرشتگان و سادگی و دوری از تجملات. ...
-
«ثلاث عورات» یا «سه وقت اختصاصی زن و شوهر» که در قرآن به آنها اشاره شده، چه زمان‌هایی هستند؟
4004 تفسیر 1402/02/18«ثلاث عورات»، سه وقت اختصاصی و خلوت زن و شوهر در شبانه‌روز است: «پیش از نماز صبح»، «هنگام ظهر»، و «بعد از نماز عشا».این اصطلاح و تعبیر یک‌بار در قرآن و در آیه 58 سوره نور آمده است:«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لِیَسْتَأْذِنْکُمُ الَّذینَ مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ وَ الَّذینَ لَمْ یَبْلُغُوا ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
889920 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهان‌شمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
782219 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
750538 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
672223 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
654863 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
646284 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
594563 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
579133 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
563096 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
562833 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- الخیر فی ما وقع
