اصطلاحات و مدخل ها
-
افق مبین
1567 سرفصل‌های قرآنی
«افق مبین» اصطلاحی قرآنی است که تنها یک‌بار در سوره تکویر آمده است.كلمه «افق مبين» (افق روشن) به معناى ناحيه‌ی ظاهر و آشکار است. از آن‌جا که جبرئیل امین(ع) هنگام ابلاغ وحی معمولاً به صورت انسانى خو
-
اقاله
1760 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اقاله» به معنای درخواست فسخ معامله از جانب یکی از طرفین و پذیرش آن توسط طرف مقابل می‌باشد. در روایات توصیه شده که در حدّ امکان، درخواست طرف مقابل برای فسخ معامله را بپذیریم، گرچه او هیچ راه قانونی
-
اکراه ، اجبار
4173 سرفصل‌های قرآنی
«اكراه»، به معناى آن است كه كسى را به اجبار وادار به كارى كنند. بر اساس صریح قرآن در پذیرش دین، اکراه و اجباری وجود ندارد:«لا اكراه فى الد
-
الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
1939 اصطلاحات فقهی - اصولی
این قاعده در گستره‌های فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای ساده‌اش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوت‌اند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
- الخیر فی ما وقع
2794 ضرب المثلهامعنا و مفهوم این ضرب المثل آن است که هر اتفاقی که برای انسان رخ داده و یا می‌دهد، خیر او در همان نهفته است و به عبارت دیگر «هرچه پیش آید،
- الضرورات تبیح المحظورات
2034 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید: «قاعده اضطرار».
- اللهوف علی قتلی الطفوف
2520 کتابهاکتاب «اللهوف علی قتلی الطفوف» یا (آه‌هاى سوزان بر کشتگان بیابان) اثری از سید بن طاووس معروف به «ابن طاووس»(664 ق) می‌باشد که از مقاتل معتبر و قابل استناد به شمار آمده و پیرامون شرح قیام امام حسین(ع
- الیا
2284 پیامبراناز برخی منابع روایی و تاریخی چنین برداشت می‌شود که «الیا» از پیامبران به حق بنی اسرائیل بود و «یسع» پیامبر که نامش در قرآن کریم ذکر شده، از شاگردان او بود. همچنین در گزارشی گفته شده است، الیای نبی
- ام سلمه
2049 شخصیتهاام سلمه، کنیه‌ی یکی از امهات المؤمنین و یکی از همسران گرامی پیامبر اسلام(ص) است
- ام کلثوم بنت علی
2354 شخصیت‌ها«ام‌كلثوم» دختر امام على بن أبی‌طالب(ع) و حضرت فاطمه(س) و نوه ام وهب
1748 شخصیت‌ها- امام ، امامت
9230 سرفصل‌های قرآنی"امام" در لغت به معنا قائد و پیشوا است و امامت به معنای پیشوایی و رهبری است. در قرآن کریم، اصطلاح «امام» برای پیشوایان دینی، کتاب آسمانی، دفتر اعمال، مسیر روشن و حتی برای سردمداران کفر مورد استفاده
- امام باقر(محمّد بن علی)
5604 چهارده معصومپنجمین امام شیعیان، محمّد بن علی بن الحسین(ع)، ملقب به باقر بوده و کنیه ایشان ابو جعفر می‌باشد. برخى تولد آن‌حضرت را در اول ماه رجب مصادف با روز جمعه می‌دانند و برخى ديگر، سوم صفر را روز میلاد حضرت
- امام جواد(محمد بن علی، محمد تقی)
4047 چهارده معصومامام جواد(ع) امام نهم شیعیان است. نام آن حضرت، محمد و كنيه ایشان؛ ابو جعفر ثانی و ابو علی است. لقب‌های ایشان عبارت است از: مختار، متوكّل، متّقى، زكىّ، تقى، مُنتَجَب، مرتضى، قانِع، جواد و عالِم.
- امام حسن مجتبی(حسن بن علی)
6005 چهارده معصومامام حسن مجتبی(ع) اولین نوه پیامبر اسلام(ص) و اولین فرزند مشترک امام علی بن ابی‌طالب(ع) و حضرت زهرا(س)
- امام حسین(حسین بن علی، سید الشهداء)
8127 چهارده معصومامام حسین(ع)، دومین نوه پیامبر اسلام(ص)، فرزند دوم امام علی بن ابی‌طالب(ع) و حضرت زهرا(س) و امام سوم
- امام رضا(علی بن موسی)
6850 چهارده معصومامام علی بن موسی الرضا(ع) هشتمین امام شیعیان از سلاله‌ی پاک رسول خدا(ص) و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام(ص) است. بنابر نظر مشهور مورّخان، آن‌حضرت در یازدهم ذی القعد
- امام سجاد(علی بن الحسین، زین العابدین)
7421 چهارده معصومامام علی بن الحسین(ع) معروف به سجاد و زین العابدین، چهارمین امام شیعیان است. آن‌حضرت در سال 38 قمری در شهر مدینه، و در زمانی به دنیا آمد كه جد بزرگوارش امام علی بن ابی‌ط
- امام صادق(جعفر بن محمد)
8093 چهارده معصومامام جعفر صادق(ع) ششمین امام شیعیان است که در سال 80 یا 83 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارشان امام محمد باقر(ع)، و مادر حضرتشان، ام فروه دختر قاسم
- امام عسکری(حسن بن علی، حسن عسکری)
5648 چهارده معصومامام حسن عسكرى(ع)، که به «ابو محمد» نیز شناخته می‌شود، یازدهمین امام شیعیان است که در روز جمعه هشتم ربيع الثانی 232 هجری در شهر مدینه به دنیا آمد. پدرش امام دهم حضرت اما
- امام علی(علی بن ابی طالب)
9883 چهارده معصومامام علی(ع) پسرعمو، وصی و جانشین پیامبر اسلام(ص) و اولین امام شیعیان است. بر اساس روایات مشهور از منابع معتبر، امام علی(ع) در روز جمعه، سيزدهم ماه رجب، سال سى‌ام عام
- امام کاظم(موسی بن جعفر)
4845 چهارده معصومامام موسای کاظم(ع)، هفتمین امام شیعیان و فرزند امام صادق(ع) است. مادر حضرتشان حمیدهٔ بربریه نام دارد. همچنین به او حمیدهٔ مصفّاه هم گفته شده است.
امام کاظم(
- امام مهدی(محمد بن حسن)
5988 چهارده معصومامام مهدی(عج) امام دوازدهم شیعیان، در سال 255 قمری در سامراء متولد شده و تا برقراری عدالت کامل در جهان زنده بوده اما در پس پرده غیبت می‌باشد. حضرتشان فرزند اما
- امام هادی(علی بن محمد، نقی)
3575 چهارده معصومامام هادی(ع) پيشواى دهم شيعيان، بنابر نظر مشهور در نیمۀ ذيحجه سال 212 هجری در شهر مدينه به‌دنيا آمد. پدر بزرگوارش پيشواى نهم، امام جواد(ع) و مادرش بانوى گرامى «سُمان
- امانت ، امین
5400 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزه‌ها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری می‌کند «امین» و «امانت‌دار» گفته می‌شود. در منابع امتثال
2285 اصطلاحات فقهی - اصولیمعنای لغوی «امتثال» پیروی است و در فقه و اصول به «موافقت عملى با شارع که با قصد قربت انجام شده» امتثال می‌گویند. در دانش اصول فقه، چهار نوع از «امتثال» مورد بررسی قرار گرفته است: «امتثال علمى تفصی
- امتحان ، ابتلاء ، بلا، دشواری‌ها
15022 سرفصل‌های قرآنیامتحان به معنای آزمایش افرادی توسط دیگران است.
يكى از سنت‌هاى خدا در مورد بشر اين است كه او را همواره مورد آزمايش قرار می‌دهد. اين حقيقت در آيات و روایات فراوانی مورد تأکید قرار گرفته است و
- امر ارشادی ، نهی ارشادی
3609 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی ارشادى به توصیه‌هایی از جانب شارع گفته مى‌شود که جنبه تشریع و قانون‌گذاری نداشته، بلکه تنها نوعی آگاهی دادن به مکلّف می‌باشد. به عنوان نمونه اگر توصیه‌ای وجود داشته باشد که «هنگام فلا
- امر مولوی ، نهی مولوی
2817 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی مولوی، به آن دسته از فرمانهای الاهی گفته می‌شود که به عنوان یک دستور شرعی صادرشده باشد و در آن «بعث حقیقی» وجود داشته باشد؛ مانند امر به نماز و روزه و نهی از نوشیدن شراب که عمل به آنه
- امّی، أمیین
2427 سرفصل‌های قرآنیواژه «امی» اصطلاح قرآنی است که به عنوان یک ویژگی برای پیامبر اسلام(ص) ذکر شده، و اصطلاح «امیین» نیز صفتی برای مردم جزیرة العرب می‌باشد.
امی به کسی گفته می‌شود که خواندن و نوشتن را نیاموخته
- امیه بن عبد شمس
1680 شخصیتهاامیه كه تيره‌ی مشهور بنی‌اميه (امویان) به او منسوب است، یکی از چند پسر عبدشمس بن عبدمناف بود؛ از این رو دودمان‌های بنی‌امیه و بنی‌هاشم در عبدمناف به یکدیگر پیوند می
- انجیل
6821 سرفصل‌های قرآنیاز برجسته‌ترین کتابهای آسمانی، کتاب «انجیل» است که از طرف پروردگار بر حضرت عیسی(ع) نازل شد و اگر چه به عنوان «معجزه الهی» از سوی این پیامبر بزرگ مطرح نشده، اما کتاب هدایتی است که هم کتاب آسمانی قب
- انذار ، ترساندن
17223 سرفصل‌های قرآنیخداوند همانگونه که افراد باایمان را به بهشت و رضوان الهی بشارت می‌دهد، به واسطه فرستادگان خود و نیز با استفاده از برخی رخدادها مردم را از ع
- انس بن حارث
2203 شخصیتهاانس بن حارث از تیره «بنى کاهل» از قبله «بنى اسد» بود که از اصحاب پیامبر(ص) به شمار آمده و به همراه حضرتشان در جنگهای بدر و حنین شرکت داشت. گزارش شده که او روایتی از پیامبر اسلام(ص) در مورد امام حس
- انسان ، ناس ، بشر ، بنی آدم
پرسش های اتفاقی
-
حکم استفاده از انگشتر در انگشت‌های سوم و اشاره، طبق روایات اسلامی چیست؟
193217 درایه الحدیث 1392/04/17در مورد قرار دادن انگشتر در انگشت اشاره و وسط، دو دسته روایت نقل شده است: 1. روایاتی که ما را از این عمل باز می‌دارند؛ پیامبر اسلام(ص) فرمود: «امّتم را از قرار دادن انگشتر در انگشت وسط و اشاره نهی می‌کنم».[1] و فرمود: ...
-
آیا جایز است در زمان اعتکاف، برای دادن امتحان، از مسجد خارج شد؟
17516 اعتکاف 1392/04/201. معتکف مى‌تواند براى امور ضرورى شرعى و عرفى و عقلى از مسجد خارج شود ولى اگر به قدرى طول دهد که عرفاً دیگر به او معتکف نگویند، اعتکاف صحیح نیست؛ و تشخیص ضرورت شرعى و عرفى و عقلى با خود مکلف است. البته برخی از مراجع
-
خوردن گوشت طاووس چه حکمی دارد؟
68790 Laws and Jurisprudence 1390/06/21اکثر مراجع عظام تقلید، به دلیل تصریح روایات و یا به دلیل داشتن علامت پرندگان حرام گوشت، طاووس را از حیوانات حرام گوشت دانسته و خوردن گوشت آن را، حرام می دانند.[1] اما پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این ...
-
پیامبر اسلام (ص) دارای چند فرزند بود؟ نامشان چه بود؟
119208 تاريخ بزرگان 1389/05/20طبق آنچه را که درروایات آمده است، پیامبر گرامی اسلام (ص)، دارای هفت فرزند بوده اند که همه آنان تنها از دو همسر (خدیجه و ماریه قبطیه) متولد شدند و آن حضرت از سایر همسران خود فرزندی نداشتند.پیامبر گرامی اسلام (ص)، 4 ...
-
آیا امام کاظم(ع) و امام رضا(ع)، برای مقابله با جادوگران، تصویر شیرهایی را که در کاخ خلفا بود به شیر زنده تبدیل کردند تا جادوگران را بدرند؟
16632 حدیث 1397/08/20ماجرای مقابله امام هفتم(ع) و امام هشتم(ع) با جادوگران و زنده‌کردن تصویر شیرهایی که در کاخ سلطنتی وجود داشت و دریده شدن ساحران توسط آنها در برخی منابع روایی گزارش شده است که به بررسی مختصر آن می‌پردازیم: 1. به جهت جایگاه والایی که امام کاظم(ع) در میان ...
-
اگر دو ظرف باشد که مطمئناً یکی از آنها نجس و دیگری پاک است، حکم اشیاء پاکی که با آنها برخورد می‌کنند چیست؟
10258 انتقال نجاست 1392/12/03هرگاه دو ظرف داشته باشند، يكى پاک و ديگرى نجس، اما ندانیم کدامشان نجس یا پاک است، اگر يكى از آن دو، با شیء پاکی تماس پیدا كند، آن را نجس نمى‌كند. ولی اگر این شیء پاک با هر دو ظرف تماس داشته باشد، حكم به نجاست آن ...
-
شخصی بدون اجازه صاحب مال، مال معینی را از او برداشته و بعد از مدتی به او بگوید من به فلان مال محتاجم، اگر صاحب مال اجازه دهد، آیا این اجازه، اشکال شرعی تصرّف قبل را حل می کند؟
27662 Laws and Jurisprudence 1390/09/27پاسخ مراجع تقلید در خصوص این پرسش چنین است: 1. خامنه ای: در فرض سؤال اجازه بعدى موجب حلیت تصرف قبلى نیست، مگر از قرائنى استفاده شود که صاحب مال در تصرفات قبلى راضى بوده است. 2. صافی گلپایگانی: تصرف بدون اجازه در ...
-
آیا در روایات آمده است که هنگام حسابرسی قیامت، خوبی‌هایی که احیانا در شخص ظالم وجود دارد، از پرونده او محو شده و در حساب نیکی‌های شخص مظلوم نگاشته می‌شود؟
3099 حدیث 1401/11/10کسانی که در دنیا هر نوع ظلم و ستمى نسبت به دیگران روا داشتتند، مانند این‌که، شخصیت و آبرویشان را در معرض خطر انداخته و یا ضررهای مالی به آنان وارد کرده باشند، اگر در دنیا در صدد جبران و حلالیت برنیایند، فردای قیامت و هنگام حسابرسی پرونده‌ها، ...
-
آیا قرآن به این مطلب اشاره می کند که آنهایی که چهره های سفید دارند، از آنهایی که رنگ پوستشان زرد، قرمز، قهوه ای یا مشکی است، بهترند؟
50763 تفسیر 1388/07/25آیه 106 سوره آل عمران، چون دیگر آیات مشابه، در صدد آن نیست که اعلام دارد سفید پوستان از ارزش انسانی والاتری نسبت به سایر نژادها برخوردارند و اساسا این آیات، هیچ ارتباطی به رنگ پوست انسانها نداشته، بلکه تنها از اصطلاحاتی استفاده می نمایند که در زبان ...
-
ذکر رکوع و سجود، برگرفته از چه آیاتی است؟
36084 تفسیر 1391/06/07در آیه‌ی پایانی سوره‌ی واقعه می‌خوانیم: «فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظیم»؛[1] پس به نام پروردگار بزرگت تسبیح کن! در این آیه‌ی شریفه به عظمت نام پروردگار اشاره شده است که شایستهٔ تسبیحگویى است؛ یعنى خدا از هرگونه عیب و نقص منزّه است. ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892590 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهان‌شمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
797221 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
759261 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
683571 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
660428 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
649647 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
602223 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
580467 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
569283 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565382 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- الخیر فی ما وقع
