اصطلاحات و مدخل ها
-
انصار
4205 سرفصلهای قرآنی
«انصار» جمع «ناصر»، از ریشه «نصر» و به معنای «یاوران» است که شامل هر گروهی خواهد بود که فرد یا گروه دیگری را یاری کند، اما در صدر اسلام به ساکنان مسلمان مدینه و اطراف آن، بویژه افراد مسلمان دو قبیل
-
انفاق ، صدقه
13844 سرفصلهای قرآنی
«انفاق» از «نَفَق» (بر وزن فَرَس) و «نفاق» (بفتح- ن) به معناى خروج يا تمام شدن است. «انفق ماله» در لغت به معنای آن است که فرد، مال خويش را از ملكش خارج كرد و از این رو «انفاق» را از آن جهت انفاق می
-
انقیاد ، منقاد
1247 اصطلاحات فقهی - اصولی
انقیاد، که در مقابل تجری استعمال میشود، عبارت از اين است كه، كسى خود را در برابر خداوند مسئول و پاسخگو دانسته و در همین راستا عملى را به
-
انیس بن معقل
1373 شخصیتها
-
اوریا
1913 سرفصلهای قرآنی
اوریا نام یکی از فرماندهان نظامی بنی اسرائیل بود که در جنگی کشته شد و داوود نبی(ع) با بیوهاش ازدواج کرد و براساس برخی گزارشها، این
- اولو العزم
-
اویس قرنی
1486 شخصیتها
اویس بن عامر مرادی قرنی یمنی، کنیهاش «ابو عمرو» از بزرگان تابعین و از زهاد مشهور بود، به طوری که زهد ، اهل بیت
5965 سرفصلهای قرآنی«اهل بیت» اصطلاحی قرآنی، حدیثی و کلامی است که در منابع اسلامی، ابتدا در قرآن کریم در آیۀ تطهیر(آیۀ 33 سورۀ احزاب) به کار رفته است: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا». گرچه
- اهل کتاب
4088 سرفصلهای قرآنی- ایثار
4321 سرفصلهای قرآنیایثار به معنای ترجیح و برتری دادن چیزی بر چیز دیگر است که گاه مانند آنچه از ایثار غذا توسط اهل بیت(ع) در قرآن آمده میتواند در جنبه مثبت بوده و گاه مانند ترجیح دنیا بر آخرت که در کلام خدا بدان اشار
- ایلاء
2328 اصطلاحات فقهی - اصولی«ایلاء» در لغت به معناى قَسم خوردن در هر چیزی بوده و در اصطلاح قرآنی و فقهی، سوگند مرد، در خصوص ترک آمیزش با همسر دائمی خود - به مدت بیش از چهار ماه - است؛ که دادگاه با بررسی و اثبات موضوع، چهار ما
- ایمان(مؤمن)
62292 سرفصلهای قرآنیایمان در معنای لغوی آن به معنای پذیرفتن حرف دیگری است، اما در کاربردهای دینی، ايمان به معنای دلبستگى نهايى انسان به اموری است كه براى او مقدس به شمار آمده و از این رو حاضر است براى آنها عشق و شجاعت
- أخدود
1097 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «أصحاب الأخدود».
- أذن ، سمع ، گوش ، شنوایی
18341 سرفصلهای قرآنی«اذن» و «سمع» که در زبان فارسی همان گوش و قوهی شنوایی است، یکی از نعمتهای الهی است که خداوند آنرا به انسان ارزانی داشت تا انسان بتواند
- أسلم مولی عبدالله بن عمرو
1781 شخصیتهابر اساس گزارش منابع کهن، یکی از شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) فردی به نام أس
- أصحاب الأیکة
4306 سرفصلهای قرآنی«اصحاب الایکه» مردمانی ظالم و ستمکار و معاصر شعيب پیامبر(ع) بودند که أصحاب الرسّ
2726 سرفصلهای قرآنیدر اینکه «اصحاب الرس» چه کسانی بودند و در کدام برهه از تاریخ و در چه سرزمینی زندگی میکردند، میان مفسران اختلاف دیدگاه وجود دارد؛ این اختلاف از آنجا ناشی میشود که أصحاب القریة
- أصحاب المشأمة
1083 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «اصحاب شمال».
- أصحاب المیمنة
1095 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «اصحاب یمین».
- أمهات المؤمنین (أزواج النبي، أم المؤمنین، همسران پیامبر)
7402 سرفصلهای قرآنی«ام المؤمنین»؛ یعنی مادر مؤمنان. این اصطلاح اوّلین بار در زمان پیامبر اسلام(ص) با نازل شدن آیۀ ششم سورۀ احزاب دربارۀ همسران آنحضرت رایج شده است، زیرا آن آیه، همسرا
- أمیة بن سعد طائی
1517 شخصیتهایکی از شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع)، امیة بن سعد از قبیلهی «طی» میباشد.
- إفک ، ماجرای افک
- إیاک أعني و اسمعي یا جاره
1611 ضرب المثلهارجوع کنید: «به در میگویند که دیوار بشنود».
- باران ، غیث ، مطر
8283 سرفصلهای قرآنیدر قرآن كریم بارها از بارش باران به عنوان یکی از عجائب خلقت و یکی از نعمتهای الهی یاد شده است. قرآن کریم از باران با عباراتی مختلفی یاد م
- باروخ
1828 پیامبراندر قرآن و روایات، از پیامبری به نام «باروخ» یا «باروح» چیزی ذکر نشده است، اما برخی گزارشهای تاریخی، حاکی از وجود پیامبری با این نام در میان بنیاسرائیل میباشد که در زمان ارمیا و حیقوق پیامبر زندگ
- باطل ، بطلان
- بخل (بخیل، خسیس، خسّت)
6079 سرفصلهای قرآنیبخل یکی از ویژگیهای منفی و رذایل اخلاقی است که در قرآن کریم و دیگر متون دینی بسیار مورد نکوهش قرار گرفته شده و به فردی که دارای این ویژگی باشد، «بخیل» گفته میشود. بخل نگهداری چیزی است در جایی كه
- بدعت
2231 سرفصلهای قرآنی- برده ، کنیز ، بردهداری
7916 اصطلاحات فقهی - اصولی«برده» و یا «عبد» به افرادی گفته میشد که در زمانهای گذشته و در جنگها، طرفهای درگیر جنگ از سربازان طرف مقابل به عنوان اسیر و غنیمت جنگی گرفته و یا افرادی آنان ر
- برزخ
12004 سرفصلهای قرآنی«برزخ» در لغت به معنای حائل و واسط میان دو چیز است و در فرهنگ دینی به معنای زیست انسانها میان دو مبدأ و مقصد حیات انسانی، یعنی دنیا و قیامت است. انسانها پس از مرگ
- برکت ، مبارک ، تبریک
7142 سرفصلهای قرآنیلغتشناسان و مفسّران قرآن کریم در مجموع با تعابیر مختلف، برکت را به معنای خیر، خوبی و فایدهای ثابت و پایدار معنا کردهاند؛ مانند اینکه م
- برهان
2617 سرفصلهای قرآنیبرهان، ثابت کنندهی حقانیت امور به طور قطع و یقین است. این کلمه، واژهای عربی است که در مورد ریشهی آن میان لغتشناسان اختلاف است، ولی بعی
- برهان اسد و اخصر
1680 اصطلاحات فلسفیيكى از براهين ابطال تسلسل در وجود، و از براهین اثبات واجب الوجود، برهان اسد و اخصر است. «اَسدّ» به معنای «محکمترین» و «اخصر» به معنای «کو
- برهان افتراض
944 اصطلاحات منطقیبرهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
آیا ملک الموت(عزرائیل) جان هر موجود زندهای را میگیرد؟
44467 تفسیر 1388/01/27از اطلاق روایات میتوان فهمید که ملک الموت(عزرائیل) در رأس وسائط الهی در گرفتن جان قرار دارد و جان تمام موجودات زنده را میگیرد، ولی مهم آن است که بدانیم گیرندهی جان همهی موجودات زنده خداوند است و سنتش بر این تعلق گرفت که این کار را با ...
-
اطلاعاتی در باره روش تفسیر المنار ذکر کنید.
18732 علوم قرآنی 1390/01/22این تفسیر از اول قرآن تا سوره نساء آیه 126 با بیان شیخ محمد عبده و املای سید محمد رشید رضا و ادامه آن توسط سید رشید رضا با پیروی از روش و سبک استادش نوشته شد.
-
آیا تشکیل حکومت اسلامی، مقدمه وجوب است (که لازم به تحصیل آن است) و یا اینکه مقدمه واجب است (که باید تحصیل شود)؟
6378 بیشتر بدانید 1397/08/15مقدمه واجب یا مقدمه وجود، مقدمهای است که لازم است برای تحقق عمل در خارج، تحصیل گردد؛ مانند «طهارت» برای «نماز». مقدمه وجوب هم مقدمهای است که وجود آن برای ثبوت وجوب عمل ضرورت دارد و بدون فرض وجود آن، وجوب تحقق نمییابد؛ نظیر «استطاعت» برای «حج» و ...
-
اگر چیزی را به دیگران آموزش دهیم و آنها به وسیلهی آن چیز کار خیر انجام دهند، آیا ما در ثواب کار خیرشان سهیم میشویم؟
15262 Practical 1391/07/22اجر و پاداش اخروی هر کار خوبی، به نیت شخص بستگی دارد. اگر انسان کار خیری که انجام میدهد برای خدا باشد، بدیهی است که خداوند در نامه اعمالش ثواب آنرا ثبت خواهد نمود. اما اگر کار برای رضای خدا نباشد، طبیعی است که پاداش هم نخواهد ...
-
آیا در روایات، آیهی «کمثل حبّةٍ أنبتت سبع سنابل فى کل سنبلة مائة حبّةٍ»، به هفت فرزند امام حسین(ع) تفسیر شده است که هفتمین آنها قائم(عج) است؟! و آیا بر اساس روایات، هفتصد برابر شدن محصول یکدانه تنها در زمان امام مهدی(عج) رخ خواهد داد؟!
6666 حدیث 1399/12/18بر اساس آموزههای اسلامی، خدای متعال - در هر عصر و زمانی - به اعمال خیر انسان توجه زیادی داشته و پاداش چند برابر به او میدهد. از آن جمله در قرآن کریم اعمال نیکوکاران به بذرى تشبیه شده است که در زمین کاشته میشود ...
-
آیا با توجه به مفهوم و حقیقت کمال، میتوان گفت انسانی که در قعر جهنم است، به دلیل وجود زمینه شقاوت در وی و به فعلیت رسیدن آن در جهنم قرار گرفته است،! آیا این خود با نگاه فلسفی نوعی کمال و رسیدن قوه به فعلیت نیست؟
8557 غایت شناسی 1392/01/31از نگاه فیلسوفان الهی خداوند کمال و خیر مطلق است و همه موجودات را برای رسیدن به خیر و کمال مطلوب آنان یاری میکند. البته در مورد انسان از آنجا که رسیدن او به خیر و کمال مطلوب از رهگذر انتخاب آزاد صورت میگیرد؛ از اینرو انسان مجهز به نیروهای ...
-
از نگاه امام علی(ع) کاتب(نویسنده) باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟
9578 درایه الحدیث 1392/07/02کاتب و نویسنده به دو معنا میتواند مورد نظر باشد: 1. منشی؛ که کارهای نوشتاری مدیر خود را انجام میدهد که امروزه این کار با رایانه انجام میشود. امام علی(ع) در نامه[1] به مالک اشتر میفرماید: ... سپس در امور نویسندگان و منشیان به ...
-
کارگزاران خلیفه دوم در ایران چه افرادی بودند؟
17746 تاریخ 1394/08/19با تحقیق و جستوجویی که در منابع تاریخی انجام گرفت، به نام برخی از فرمانداران و کارگزاران عمر بن خطاب (خلیفه دوم) دست یافتیم. این افراد عبارتاند از: 1. «سلمان فارسی»: فرماندار مدائن.[1] مدائن؛ به مجموعه هفت شهر در کنار ...
-
روایتی فعالیتهای خیر انسان را وابسته به توفیق الهی اعلام میکند. بر این اساس، آیا گنهکاران در قیامت نمیتوانند نداشتن توفیق را بهانهای برای گناهشان بیاورند؟
7794 درایه الحدیث 1395/11/07در برخی از روایات چنین آمده است که انسان مؤمن به سه خصلت محتاج است: «توفیق از جانب خدا، واعظ و اندرزگویی از درون خود و پذیرش نصیحت از هر فرد خیرخواه که او را نصیحت کند».[1] معنای توفیق که در جمله اول این ...
-
اگر مقداری طلا در اختیار فردی به ودیعه گذاشته و از او قرض بگیریم، آیا چنین چیزی مصداق ربا خواهد بود؟
7314 قرض الحسنه و ربا 1399/05/08اگر آن مقدار طلا تنها به عنوان رهن و وثیقه در اختیار طرف مقابل قرار گیرد، اشکالی ندارد و در این صورت باید بعد از بازپرداخت وام، عین همان طلا را برگرداند.ولی اگر قرار گذاشته شود که طرف مقابل با آن مقدار طلا کار کرده و ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
889360 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
776876 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
748861 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
670092 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
653853 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
645736 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
593018 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
578923 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
562737 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
562577 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- اهل کتاب