اصطلاحات و مدخل ها
-
جوان ، جوانمردی ، فتی ، فتوت
5351 سرفصلهای قرآنی
واژهی «فتوت» به معنای «جوانمردی» و «جوانی» از ریشه «فتی» به معنای جوان، و یا جوان قوی میباشد. این واژه و مشتقات آن در قرآن به صورت «
- جود ، سخاوت
2769 اصطلاحات اخلاقی«جود» و سخاوت عبارتند از: بخشش داراییها خواه مال باشد و خواه علم.
جود و سخاوت یکی از فضایل اخلاقی است که در دین اسلام فراوان بر
- جودی
- جون
2461 شخصیتهاجون، بردهای سیاه پوست از اهل نوبه و غلام ابوذر غفاری بود. او بعد از رحلت ابوذر، همواره در کنار اهل بیت پیامبر اسلام(ص) بوده و در نهایت هم
- جوین بن مالک
2136 شخصیتها«جوین بن مالک» نام یکی از شهدای کربلا است که در روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع)
- جهاد ، حرب ، قتال ، جنگ ، نبرد
22591 سرفصلهای قرآنینبرد و جنگ در زبان عربی و در قرآن کریم با واژههای گوناگونی چون «جهاد»، «حرب»، «قتال» و ... بیان شده است که از این میان، واژه «جهاد» در بیشتر موارد، نوعی تقدس را به
- جهل ، نادانی
5999 سرفصلهای قرآنیبیشتر لغتشناسان«جهل» را به «نادانی» و در مقابل «علم و دانش» معنا کردهاند. همچنین آن را به معنای سفاهت(ضد حلم) و بیاعتنایی به حق نیز می
- جهل بسیط ، جهل مرکب
1956 اصطلاحات منطقیجهنم (دوزخ)
- چشم ، دیدن ، بینایی ، عین ، بَصَر ، رؤیت ، نَظَر
44284 سرفصلهای قرآنیواژههای «عین»، «بصر»، «نظر» و «رؤیت» و مشتقات آنهاکه معادل فارسیشان چشم و بینایی و دیدن است در قرآن فراوان به کار رفته است؛ مانند «
- چشم برزخی
1451 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «برزخ».
- چشم دل
2434 اصطلاحات عرفانیمراد از «چشم دل»، ادراک شهودی و دریافت با دل و قلب است که در مقابل دیدن با چشمهای ظاهری مورد استفاده قرار میگیرد.
- چلهنشینی
2018 اصطلاحات عرفانیمنظور از چلهنشینی (عبادت اربعین) در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق، باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود. بسیاری از عرفا و علمای شیعه بر اسا
- حادث و قدیم
5184 اصطلاحات فلسفیحادث، از ریشه "ح د ث" و به معنای نوپدید آمده است؛ قدیم نیز از ریشه "ق د م" گرفته شده، و به معنای کهنه و باسابقه است. بنابر این در لغت و کاربرد عرف، هرگاه زمانی که از پیدایش چیزی گذشته است بیشتر از
- حارث بن امرئ القیس
1801 شخصیتهابر اساس برخی از گزارشها، یکی از شهدای کربلا که روز عاشورا در کنار امام حسین(ع)
- حارث بن نبهان
1620 شخصیتهابرخی منابع کهن در میان شهدای کربلا از شهیدی به نام حارث بن نبهان یاد کردهاند که غلام حال
2474 اصطلاحات عرفانی«حال»، بر عکس مقام است؛ یعنی نوعى کیفیت و دگرگونى است که با طی مقامات بدون اختیار بر قلب عارف، حادث میشود. همانگونه که ممکن است به صورت دفعى به وجود آید، به صورت دفعى نیز زایل میشود. پس «حال»، ک
- حال دائم
1845 اصطلاحات عرفانیرجوع کنید: «آن دائم».
- حبل
3635 سرفصلهای قرآنی«حَبْل» در لغت، به معنای ریسمانی طولانی و محکم است که با آن چیزی را میبندند. در نگاهی دیگر، «حبل» عبارت است از وسیلهای کشیده و طولانی که برای رسیدن به مقصود به آن چنگ میاندازند. و این وسیلهای ا
- حبل الله
1150 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «حبل».
- حبل المتین
- حبّة القلب
2143 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی، به طور پنجم از «اطوار سبعه»، «حبّة القلب» میگویند که مرکز محبت حضرت الوهیت بوده و مخصوص به خواص بارگاه الهى است که محبّت احدى در آنجا راه ندارد. رجوع کنید: «اطوار سبعه».
- حبیب بن مظاهر
4032 شخصیتهاحبیب بن مظاهر یکی از برجستهترین شهدای کربلا میباشد که در زمان نبوت پیامبر اسلام(ص
- حتوف بن حارث
1723 شخصیتهایکی از شهدای کربلا که روز عاشورا که در رکاب امام حسین(ع) به حج
6619 سرفصلهای قرآنی«حج» در لغت، قصد كردن چيزى را گويند. و در اصطلاح شرعی، حج عبادت مخصوصى است كه در زمان و مكان معين، و به شكل خاصى، در جوار بيت الله الحرام به منظور اطاعت و تقرّب به
- حجاب ، نگاه ، چشمچرانی ، محرم و نامحرم
21709 سرفصلهای قرآنی«حجاب» در لغت به معنای پرده، حاجب و هر چیزی است که میان دو یا چند چیز دیگر حایل و فاصله میشود. البته همانگونه که مفسران و محققان گفتهاند؛ واژهی حجاب به معنای پوشش زن
- حجاب ظلمانی
1666 اصطلاحات عرفانیسالک الی الله، در مسیر سیر و سلوک با دو نوع حجاب روبرو است. حجابهای ظلمانی و حجابهای نورانی؛ حجابهای ظلمانی همان خواستههای نفسانی، شهوا
- حجاب نورانی
2697 اصطلاحات عرفانیحجاب های نورانی فراتر از امور مادی بوده و مربوط به تجلیات نوری و آیات غیبی حق تعالی است که در عین حال مانع از شهود ذات او است. همچنان که گفته اند خداوند از شدت ظهور در حجاب است. و این نوع حجاب ها ح
- حجاج بن بدر (زید ،یزید)
1900 شخصیتها«حجاج بن بدر» نام یکی از شهدای کربلا از قبیله سعد بن بکر است که در روز عاشورا و در رکاب حجاج بن مسروق جعفی
1685 شخصیتها- حجاج بن یوسف ثقفی
2227 شخصیتهاحجاج بن یوسف ثقفی با کنیهی ابومحمد، از فرمانروایان دستنشانده خاندان اموی در منطقهی حجاز و عراق و از دشمنان سرسخت شیعیان و حجیر بن جندب
1724 شخصیتهادر برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر میکنند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد شده که روز عاشورا در راه مکتب حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
14337 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حدیبیه ، صلح حدیبیه
2382 سرفصلهای قرآنی
پیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری همراه پیروان خود برای انجام عمره، عازم مکه شد. هنگامی که آنان به منطقهی حُدیبیّه رسیدند، حدیث ، روایت
18513 اصطلاحات فقهی - اصولی«حدیث» در لغت به معنای سخن، کلام و داستان میباشد و آنچه در قرآن کریم از این واژه مورد استفاده قرار گرفته است، ناظر به همین معانی یادشده میباشد، اما «حدیث» معنای اصطلاحی دیگری دارد و به کلامی گفته
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
حکم استفاده از انگشتر در انگشتهای سوم و اشاره، طبق روایات اسلامی چیست؟
193217 درایه الحدیث 1392/04/17در مورد قرار دادن انگشتر در انگشت اشاره و وسط، دو دسته روایت نقل شده است: 1. روایاتی که ما را از این عمل باز میدارند؛ پیامبر اسلام(ص) فرمود: «امّتم را از قرار دادن انگشتر در انگشت وسط و اشاره نهی میکنم».[1] و فرمود: ...
-
آیا جایز است در زمان اعتکاف، برای دادن امتحان، از مسجد خارج شد؟
17516 اعتکاف 1392/04/201. معتکف مىتواند براى امور ضرورى شرعى و عرفى و عقلى از مسجد خارج شود ولى اگر به قدرى طول دهد که عرفاً دیگر به او معتکف نگویند، اعتکاف صحیح نیست؛ و تشخیص ضرورت شرعى و عرفى و عقلى با خود مکلف است. البته برخی از مراجع
-
خوردن گوشت طاووس چه حکمی دارد؟
68790 Laws and Jurisprudence 1390/06/21اکثر مراجع عظام تقلید، به دلیل تصریح روایات و یا به دلیل داشتن علامت پرندگان حرام گوشت، طاووس را از حیوانات حرام گوشت دانسته و خوردن گوشت آن را، حرام می دانند.[1] اما پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این ...
-
پیامبر اسلام (ص) دارای چند فرزند بود؟ نامشان چه بود؟
119208 تاريخ بزرگان 1389/05/20طبق آنچه را که درروایات آمده است، پیامبر گرامی اسلام (ص)، دارای هفت فرزند بوده اند که همه آنان تنها از دو همسر (خدیجه و ماریه قبطیه) متولد شدند و آن حضرت از سایر همسران خود فرزندی نداشتند.پیامبر گرامی اسلام (ص)، 4 ...
-
آیا امام کاظم(ع) و امام رضا(ع)، برای مقابله با جادوگران، تصویر شیرهایی را که در کاخ خلفا بود به شیر زنده تبدیل کردند تا جادوگران را بدرند؟
16632 حدیث 1397/08/20ماجرای مقابله امام هفتم(ع) و امام هشتم(ع) با جادوگران و زندهکردن تصویر شیرهایی که در کاخ سلطنتی وجود داشت و دریده شدن ساحران توسط آنها در برخی منابع روایی گزارش شده است که به بررسی مختصر آن میپردازیم: 1. به جهت جایگاه والایی که امام کاظم(ع) در میان ...
-
اگر دو ظرف باشد که مطمئناً یکی از آنها نجس و دیگری پاک است، حکم اشیاء پاکی که با آنها برخورد میکنند چیست؟
10258 انتقال نجاست 1392/12/03هرگاه دو ظرف داشته باشند، يكى پاک و ديگرى نجس، اما ندانیم کدامشان نجس یا پاک است، اگر يكى از آن دو، با شیء پاکی تماس پیدا كند، آن را نجس نمىكند. ولی اگر این شیء پاک با هر دو ظرف تماس داشته باشد، حكم به نجاست آن ...
-
شخصی بدون اجازه صاحب مال، مال معینی را از او برداشته و بعد از مدتی به او بگوید من به فلان مال محتاجم، اگر صاحب مال اجازه دهد، آیا این اجازه، اشکال شرعی تصرّف قبل را حل می کند؟
27662 Laws and Jurisprudence 1390/09/27پاسخ مراجع تقلید در خصوص این پرسش چنین است: 1. خامنه ای: در فرض سؤال اجازه بعدى موجب حلیت تصرف قبلى نیست، مگر از قرائنى استفاده شود که صاحب مال در تصرفات قبلى راضى بوده است. 2. صافی گلپایگانی: تصرف بدون اجازه در ...
-
آیا در روایات آمده است که هنگام حسابرسی قیامت، خوبیهایی که احیانا در شخص ظالم وجود دارد، از پرونده او محو شده و در حساب نیکیهای شخص مظلوم نگاشته میشود؟
3099 حدیث 1401/11/10کسانی که در دنیا هر نوع ظلم و ستمى نسبت به دیگران روا داشتتند، مانند اینکه، شخصیت و آبرویشان را در معرض خطر انداخته و یا ضررهای مالی به آنان وارد کرده باشند، اگر در دنیا در صدد جبران و حلالیت برنیایند، فردای قیامت و هنگام حسابرسی پروندهها، ...
-
آیا قرآن به این مطلب اشاره می کند که آنهایی که چهره های سفید دارند، از آنهایی که رنگ پوستشان زرد، قرمز، قهوه ای یا مشکی است، بهترند؟
50763 تفسیر 1388/07/25آیه 106 سوره آل عمران، چون دیگر آیات مشابه، در صدد آن نیست که اعلام دارد سفید پوستان از ارزش انسانی والاتری نسبت به سایر نژادها برخوردارند و اساسا این آیات، هیچ ارتباطی به رنگ پوست انسانها نداشته، بلکه تنها از اصطلاحاتی استفاده می نمایند که در زبان ...
-
ذکر رکوع و سجود، برگرفته از چه آیاتی است؟
36084 تفسیر 1391/06/07در آیهی پایانی سورهی واقعه میخوانیم: «فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظیم»؛[1] پس به نام پروردگار بزرگت تسبیح کن! در این آیهی شریفه به عظمت نام پروردگار اشاره شده است که شایستهٔ تسبیحگویى است؛ یعنى خدا از هرگونه عیب و نقص منزّه است. ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892590 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
797221 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
759261 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
683571 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
660428 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
649647 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
602223 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580467 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
569283 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565382 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- جود ، سخاوت